Φθόριο και φώσφορος: βιομηχανικά δηλητήρια στη φύση (μέρος 5ο)

της Βίκυς Χρυσού

Μέχρι αυτή τη στιγμή είδαμε πόσο βλαβερό είναι το φθόριο για την ανθρώπινη υγεία, όταν εισέρχεται στον οργανισμό κατά το πλύσιμο των δοντιών ή μέσω της διατροφικής οδού -όταν περιέχεται στο νερό ή άλλα τρόφιμα και σκευάσματα.

Δυστυχώς όμως δεν είναι η μόνη οδός...

Το φθόριο βρίσκεται ακόμη και στον αέρα που αναπνέουμε, αφού αποτελεί μέρος των ατμοσφαιρικών ρύπων.

Κατά προέκταση, πέρα από τον άνθρωπο επιβαρύνεται και το περιβάλλον από τις ενώσεις του φθορίου που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα. Ζώα, φυτά και ψάρια υποφέρουν από αυτή την μόλυνση -και καταλήγουν πολλές φορές επίσης στο πιάτο του καταναλωτή, μολονότι μολυσμένα.

Αέρας θανάτου...
Ατμοσφαιρική και περιβαλλοντική ρύπανση από το φθόριο

Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ*, το φθόριο έχει κάνει σε παγκόσμια κλίμακα, τη μεγαλύτερη ζημιά στο ζωικό βασίλειο, από κάθε άλλο ατμοσφαιρικό ρύπο.

Ορισμένα φυτά, μεταξύ των οποίων αρκετά σημαντικές ποικιλίες κωνοφόρων δέντρων ξυλείας , είναι ευαίσθητα και παρουσιάζουν ζημιές εξ αιτίας του φθορίου. Οι συγκεντρώσεις των 1,0 ppb ή λιγότερο μπορεί να οδηγήσουν σε μακροπρόθεσμη περιβαλλοντική ζημία λόγω της "βιολογικής μεγέθυνσης" (καθώς συμβαίνουν σημαντικές αυξήσεις στις συγκεντρώσεις ρύπων σε κάθε διαδοχικά υψηλότερο επίπεδο της μίας και μοναδικής τροφικής αλυσίδας). Ορισμένα φυτά του αγρού συσσωρεύουν 200.000 φορές περισσότερο φθόριο από αυτό που υπάρχει ως τιμή στον αέρα της περιοχής. (!) Η παρατεταμένη κατάποση μολυσμένων αγρωστοειδών από τα ζώα κτηνοτροφίας μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική συσσώρευση φθορίου στα οστά τους, που με τη σειρά της οδηγεί σε σκελετικές παραμορφώσεις και άλλες φθορές στην υγεία των ζώων.

(Το τι θα συμβεί φυσικά στους ανθρώπους που όχι μόνο αναπνέουν, πίνουν αλλά επιπλέον τρέφονται με μολυσμένα από φθόριο φυτά και κρέατα, -ως κρίκος της ίδιας αλυσίδας- το είδαμε ήδη...)

Στην εικόνα από το βιβλίο του Dr. Yamougianni, φαίνεται χαρακτηριστικά ο τρόπος που επηρεάζονται οι καλλιέργειες από το φθόριο που εκπέμπεται από εργοστάσια και ειδικά: τη βιομηχανία αλουμινίου, τα χαλυβουργεία και τη βιομηχανία επεξεργασίας λιπασμάτων φωσφόρου και χημικές/φαρμακευτικές βιομηχανίες. Όσο πλησιέστερα βρίσκονται, τόσο μεγαλύτερη ποσότητα φθορίου ανιχνεύεται στους καρπούς και μειώνεται η ποιότητα και το μέγεθος τους.

Οι κάτοικοι βιομηχανικών περιοχών γνωρίζουν το πρόβλημα από πρώτο χέρι και το θέμα είχε απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα, αλλά και τις Υπηρεσίες υγείας ανά τον κόσμο εδώ και πολλές δεκαετίες. Δημοσιεύματα σχετικά με την ατμοσφαιρική και περιβαλλοντική μόλυνση που προκαλούσαν -και προκαλούν- οι παραπάνω αναφερόμενες βιομηχανίες έβλεπαν πολύ συχνά το φως της δημοσιότητας.

Σε άρθρο από το 197ο, ο χημικός της Δημόσιας Υπηρεσίας Υγείας των ΗΠΑ, Ervin Bellack, αναφέρει:

"Για την παρασκευή των σούπερ-φωσφορικών λιπασμάτων, τα φωσφορικά πετρώματα δέχονται επεξεργασία με θειικό οξύ, το φθόριο και το περιεχόμενο των ορυκτών μετατρέπεται σε πτητικές ενώσεις όπως τα silicofluorides. Κατά το παρελθόν, το μεγαλύτερο μέρος αυτού του υλικού εκπεμπόταν στην ατμόσφαιρα, συμβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό στη ρύπανση του αέρα και του εδάφους γύρω από τον τόπο παραγωγής. ... " (Bellack 1970)

Μία άλλη ανασκόπηση του 1979, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Φωσφορώδη & Κάλιο", αναφέρει:

"Οι φθοριούχες ενώσεις που απελευθερώθηκαν κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας φωσφορικών πετρωμάτων δικαίως θεωρούνται πλέον απειλή και ο κλάδος είναι πλέον υποχρεωμένος να καταργήσει τις εκπομπές που περιέχουν αναθυμιάσεις ακόμη και με πολύ χαμηλά όρια στα περισσότερα μέρη του κόσμου..."

Στο παρελθόν, ελάχιστη προσοχή δόθηκε στην εκπομπή αερίων φθοριούχων ενώσεων από τη βιομηχανία λιπασμάτων. Αλλά σήμερα είναι αναγκαία η ανάκτηση του φθορίου λόγω των αυστηρών περιβαλλοντικών περιορισμών που απαιτούν δραστικές μειώσεις στις ποσότητες των τοξικών και πτητικών ενώσεων του φθορίου που εκπέμπονται με τα καυσαέρια."(Denzinger 1979).

Οι βιομηχανίες λιπασμάτων ήλπιζαν βέβαια πως θα έβρισκαν έναν επικερδή τρόπο να διοχετεύουν τα απόβλητα φθορίου τους, ωστόσο πέρα από τη διάθεση τους στο πόσιμο νερό των ΗΠΑ, δεν βρήκαν κάποια άλλη "λύση"...

Ο κύριος λόγος για την αποτυχία τους αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι το φθόριο κατά την επεξεργασία του στις "πλυντρίδες" που προστέθηκαν παγιδεύεται και ενώνεται με το διοξείδιο του πυριτίου. Η ένωση silicofluoride που προκύπτει, με τη σειρά της, αποδείχθηκε ότι είναι δύσκολο να διαχωριστεί και να καθαριστεί από τη βιομηχανία με κάποια οικονομικά "βιώσιμη" διαδικασία...

Έτσι, ενώ η βιομηχανία των ΗΠΑ συνεχίζει να ικανοποιεί την αυξανόμενη ζήτηση για υψηλής ποιότητας φθοριούχα χημικά με την εισαγωγή φθοριούχου ασβεστίου από το εξωτερικό (κυρίως από το Μεξικό, την Κίνα και τη Νότια Αφρική), εξακολουθεί μέχρι σήμερα να πετά μεγάλες ποσότητες φθορίου δημιουργώντας λίμνες από όξινα λύματα στην περιοχή που περιβάλλει τη βιομηχανία.

Όμως όπως είπαμε δεν πετά όλη την ποσότητα, σε όξινες λίμνες, αφού σύμφωνα με εκτιμήσεις, από το 2001, η βιομηχανία φωσφορικών πουλάει κάθε χρόνο περίπου 200.000 τόνους silicofluorides (hydrofluorosilicic οξύ και silicofluoride νατρίου) σε αμερικανικές κοινότητες για τη χρήση του στη φθορίωσης νερού (Coplan & Masters 2001). Δημαδή, μπορεί μεν να μην ξεφεύγει πλέον στην ατμόσφαιρα όλο το φθόριο των βιομηχανιών λιπασμάτων στις ΗΠΑ, -σε άλλες χώρες, όπως και στην Ελλάδα, δεν ξέρουμε καν αν και κατά πόσο χρησιμοποιούνται τα φίλτρα- αλλά αφού το συγκεντρώσουν το πουλάνε στις διάφορες εταιρίες ύδρευσης για να φθοριώσουν το πόσιμο νερό!

Άλλη χαρακτηριστική περίπτωση ατμοσφαιρικής μόλυνσης, στην οποία αναφέρεται η Υπηρεσία για Τοξικές ουσίες της Ατλάντα (Agency for Toxic Substances and Disease Registry,Atlanta, GA) σε έκθεση της από το 2000, είναι η περίπτωση της χημικής βιομηχανίας Stauffer Chemical Company(1).

Από τη στιγμή που το εργοστάσιο άρχισε να λειτουργεί, υπήρξαν καταγγελίες για ατμοσφαιρική ρύπανση. Τον Ιούνιο του 1948, λιγότερο από ένα έτος μετά την έναρξη της εγκατάστασης, οκτώ κάτοικοι και ιδιοκτήτες γης κατέθεσαν αγωγές (για αέρια και ατμούς) στο Ομοσπονδιακό Περιφερειακό Δικαστήριο της Νότια Φλόριντα. Στις καταγγελίες τους ανέφεραν, πως οι καπνοί και τα αέρια που προέρχονται από τη λειτουργία της βιομηχανίας επηρέαζαν αρνητικά την υγεία των ανθρώπου και των φυτών, όχι μόνο στην άμεση περιοχή, αλλά σε απόσταση τουλάχιστον 8 μιλίων...

Επιπλέον αναφερόταν πως τα εν λόγω αέρια, που μεταφέρονται και από τους ανέμους, είναι ιδιαίτερα βλαβερά για την χλωρίδα και την πανίδα προκαλούν ερεθισμούς στο λαιμό και βήχα στους ανθρώπους, αλλά και στα ζώα που τα αναπνεουν. Μάλιστα νεαρά πτηνά οδηγήθηκαν στο θάνατο. Παράλληλα είναι ιδιαίτερα επιβλαβή για τα δόντια -στα οποία προκαλεί φθορά- ενώ επίσης καταστρέφει τα φυτά.

Η Κεντρική Φλόριντα γνωρίζει πολύ καλά το πρόβλημα. Το ίδιο και η Garrison της Montana και το Cubatao στη Βραζιλία, καθώς και κάθε άλλη κοινότητα όπου οι βιομηχανίες φωσφορικών είχαν ή αναποτελεσματικό ή παντελή έλλειψη ελέγχου της ρύπανσης από το Φθόριο.

Το καναδικό CBC, αποκάλεσε μάλιστα την βιομηχανία φωσφορικών "κουτί της Πανδώρας". Αυτό, γιατί ενώ έφερε πλούτο στις αγροτικές κοινότητες έφερε και οικολογική καταστροφή. Η ΚΤΚ περιγράφει τις συνέπειες ενός συγκεκριμένου εργοστασίου φωσφορικών στο Dunville, Ontario:

"Οι αγρότες το είχαν παρατηρήσει πρώτοι ... Κάτι μυστηριώδες έκαψε τις πιπεριές, έκαψε τα φρούτα, σμίκρυνε και ζάρωσε τους σπόρους, κατέστρεψε ότι φύτρωνε στην περιοχή. Κάτι στον αέρα κατέστρεψε τις καλλιέργειες. Ο καθένας μπορούσε να το δει ... Για πρώτη φορά παρατηρήθηκε το 1961 . Το '62 πάλι. Κάθε χρόνο και χειρότερα. Τα φυτά που δεν είχαν καεί, ήταν ζαρωμένα. Οι σοδειές μειώθηκαν κατά το ήμισυ... Τέλος, μια μεγαλύτερη καταστροφή αποκάλυψε την πηγή του κακού. ... το σύμβολο της προόδου του Dunville ήταν υπεύθυνο για τη μόλυνση της γύρω περιοχής με δηλητήριο: φθόριο.

Το γεγονός επισημάνθηκε από κτηνιάτρους. Δεν υπήρχε καμία αμφιβολία. Το τι συνέβη στην κτηνοτροφία ήταν απερίγραπτο και ράγισε την καρδιά των γεωργο-κτηνοτρόφων. Φθορίωση: πρησμένες αρθρώσεις, χαλασμένα δόντια, έως ότου τα βοοειδή υπέκυπταν στον πόνο και πέθαιναν κατά εκατοντάδες. Η αιτία: δηλητηρίαση με φθόριο από τον αέρα."

Ραδιενεργά απόβλητα
από βιομηχανίες φωσφορικών λιπασμάτωνΤο πρόβλημα όμως δεν περιορίζεται στη μόλυνση του αέρα και του νερού, αφού οι βιομηχανίες φωσφορικών λιπασμάτων για την παραγωγή μισού κιλού φωσφορικού λιπάσματος παράγουν 2,5 κιλά μολυσμένης "πάστας φωσφο-γύψου" (θειικό ασβέστιο). Αυτό τα λύματα, από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας δίπλα στις όξινες λίμνες, δημιουργούν βουνά ολόκληρα γνωστά και ως στοίβες γύψου.

(Ο δήμος Αγίου Αθανασίου στη Θεσσαλονίκη έχει να επιδείξει αρκετά τέτοια μολυσμένα "βουνά από πάστα γύψου", που ενσωματώθηκαν κατά τις περασμένες δεκαετίες στο "τοπίο" της περιοχής... και δεν δείχνει να πολυσκοτίζεται για την υγεία των κατοίκων της περιοχής... Ανάλογη είναι η κατάσταση και στη Δραπετσώνα και σε άλλα σημεία της χώρας, όπου άφησαν τα ραδιενεργά τους απόβλητα ως "σουβενίρ" οι βιομήχανοι λιπασμάτων σκοτώνοντας αργά τους κατοίκους των περιοχών... Οι κάτοικοι συχνά δεν γνωρίζουν πως αργοπεθαίνουν, οι αρχές αδιάφορες και οι ένοχοι ατιμώρητοι... )

Σύμφωνα μάλιστα με την EPA, 32 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων γύψου δημιουργούνται κάθε χρόνο από τη βιομηχανία φωσφορικών μόνο στην Κεντρική Φλόριντα. (Η κεντρική Φλόριντα είναι η καρδιά της αμερικανικής βιομηχανίας φωσφορικών). Η EPA εκτιμά ότι το σημερινό απόθεμα των αποβλήτων στην Κεντρική Φλόριντα σε στοίβες γύψου είναι "σχεδόν 1 δισ. μετρικούς τόνους." (Μία μέση στοίβα γύψου καταλαμβάνει επιφάνεια περίπου 135 στρεμμάτων - ίση με περίπου 100 γήπεδα ποδοσφαίρου - και μπορεί να φθάνει μέχρι και 200 πόδια σε ύψος!)

Το ζήτημα όμως είναι ακόμη πιο τραγικό από μία απλή συσσώρευση "γύψου", γιατί εάν επρόκειτο απλά για γύψο, θα είχε απορροφηθεί ήδη σε διάφορες οικοδομικές εργασίες. Πρόκειται στην ουσία για Ραδιενεργό γύψο, που είναι και η μόνη ποιότητα γύψου που μπορεί να παραχθεί από κατεργασία φωσφορικών πετρωμάτων!

Η πηγή της ραδιενέργειας στο γύψο οφείλεται στην παρουσία ουρανίου και τα διάφορα προϊόντα αποσύνθεσης ουρανίου (δηλαδή το ράδιο) που υπάρχουν ούτως ή άλλως στα ακατέργαστα φωσφορικά ορυκτά. Όπως σημειώνει το Sarasota Herald Tribune

"υπάρχει μια φυσική και αναπόφευκτη σύνδεση μεταξύ εξόρυξης φωσφορικών και ραδιενεργών υλικών. αυτό συμβαίνει επειδή τόσο το φώσφορο όσο και το ουράνιο δημιουργήθηκαν την ίδια στιγμή και στον ίδιο χώρο από τις ίδιες γεωλογικές διεργασίες εκατομμύρια χρόνια πριν. Πηγαίνουν μαζί. Όπου υπάρχουν στοές εξόρυξης φωσφορικών, έχουμε και ουράνιο."

Αν και το ουράνιο και τα προϊόντα αποσύνθεσης του, εμφανίζονται φυσικά σε κοιτάσματα φωσφορικών αλάτων, οι συγκεντρώσεις τους στα απόβλητα γύψου, μετά την εξαγωγή του φώσφορου, είναι έως και 60 φορές μεγαλύτερη.

Η ραδιενέργεια αυτή αποτυπώνεται φυσικά και στην υγεία των κατοίκων μιας τέτοιας περιοχής. Σύμφωνα με το US News & World Report, υπάρχουν στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι τα ποσοστά καρκίνου του κοντά σε στοίβες γύψου είναι αυξημένα. Άρθρο στο περιοδικό από το 1995 αναφέρει:

"Μερικές επιδημιολογικές μελέτες υποδηλώνουν ότι τα ποσοστά καρκίνου του πνεύμονα στους άνδρες μη καπνιστές στις περιοχή με φωσφορικά είναι έως δύο φορές υψηλότερα από το μέσο όρο. Τα ποσοστά οξείας λευχαιμίας μεταξύ των ενηλίκων είναι επίσης διπλάσια του μέσου όρου."

Ανάλογα περιστατικά και τραγωδίες σημειώθηκαν και συνεχίζουν να σημειώνονται σε κάθε γωνιά της Γης, όπου λειτουργούσε -ή λειτουργεί κάποια ανάλογη βιομηχανία. Οι αγωγές, η υγεία των κατοίκων, όπως και η περιβαλλοντική ρύπανση από τότε μέχρι σήμερα δεν έχουν σημειώσει κάποια ιδιαίτερα σημαντική βελτίωση, αφού οι βιομηχανίες και τα λόμπι τους κινούνται πάντα με γνώμονα το κέρδος και αδιαφορούν εγκληματικά για την υγεία των ανθρώπων και την περιβαλλοντική ζημιά την οποία αφήνουν πίσω τους.
Μάλιστα οι "απεσταλμένοι τους" αγοράζουν, για να μην πούμε κυβερνούν- και τις υποτιθέμενες Υπηρεσίες Υγείας και Ελέγχου ανά τον κόσμο, αφού αυτές ακόμη και όταν είναι γνωστή η τραγική συνέπεια για τους ανθρώπους συνεχίζουν να καλύπτουν τα συμφέροντα των χρηματοδοτών τους... και δεν εμποδίζουν τη λειτουργία βιομηχανιών, που δηλητηριάζουν την ίδια τη ζωή.

[Ειδικά όσων αφορά τα λιπάσματα η ειρωνεία είναι πως οι σύγχρονες μελέτες έδειξαν πως προκάλεσαν απονέκρωση του εδάφους και κατέστρεψαν κάθε γόνιμο έδαφος προς καλλιέργεια (σχετική αναφορά στα άρθρα μου περί "φυσικής γεωργίας- ελπίδα για το φυτικό βασίλειο") ...]

Το έδαφος όμως και τα επιφανειακά ύδατα μολύνονται πρόσθετα από την λεγόμενη όξινη βροχή, που είναι στην ουσία η φυσική βροχούλα "εμπλουτισμένη" με όλη αυτά τα τοξικά και δηλητηριώδη αέρια των εν λόγω βιομηχανιών.

Τίποτε δεν μένει ανέγγιχτο από την δήθεν ανάπτυξη που "προσέφεραν" οι βιομηχανίες. Οι λίμνες, οι θάλασσες και τα ποτάμια, πέρα από τα απόβλητα των βιομηχανιών, "φιλοξενούν" και το νερό από κάθε όξινη βροχή που πέφτει.

Έτσι ο θάνατος των ψαριών σε περιοχές με ιδιαίτερη παρουσία φθορίου στον ατμοσφαιρικό αέρα -λόγω της παρουσίας βιομηχανιών που το εκπέμπουν- ανήκει στις "παράπλευρες απώλειες" των περιοχών, που πληρώνουν με το θάνατο την "βιομηχανική ανάπτυξη"... και πινακίδες σαν την εικονιζόμενη δεν είναι σπάνιες, αρκεί βέβαια το πρόβλημα να έχει γίνει γνωστό, γιατί υπάρχει και η τακτική "αποσιώπησης" που στη χώρα μας κατέχει τα σκήπτρα της κεντρικής γραμμής περιβαλλοντικής αδιαφορίας...

Συνένοχοι όμως είναι και οι κάθε είδους ψευτο-περιβαλλοντολόγοι και ψευτο-οικολόγοι που ακολουθώντας τις επιταγές μεγάλων και παγκόσμιων οργανώσεων -που "παρεμπιπτόντως" ελέγχονται και χρηματοδοτούνται από τις ίδιες κλίκες βιομηχάνων- , εστίασαν την προσοχή τους κατά τα τελευταία χρόνια στην καταπολέμηση του CO2...
...αντί να εστιάσουν σε καθαρά βιομηχανικούς ρύπους, που εκ των πραγμάτων είναι μολυσματικοί, αλλά επιπλέον συμβάλουν αποδεδειγμένα στο "φαινόμενο του θερμοκηπίου", το οποίο επικαλούνται στις καμπάνιες τους και θέλουν τάχα να "καταπολεμήσουν"...